Wereldwijde topontmoetingen halen zelden het nieuws, maar de bijeenkomst van de leiders van de Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) in San Francisco, die dit weekend begon, is een uitzondering.
De bijeenkomst vormt het decor voor de langverwachte ontmoeting tussen president Joe Biden en de Chinese leider Xi Jinping deze week, die wereldwijd nauwlettend in de gaten zal worden gehouden. Zoals de slogan van de top luidt: “APEC wordt EPIC.
Dit jaar zit president Biden de 30e jaarlijkse top voor, waar de leiders van de 21 leden van het forum van 11 tot 17 november bijeenkomen in Californië.
Het doel van de top is om beleidsideeën te verkennen en internationale handel en investeringen te bevorderen. De ontmoeting tussen Biden en Xi aan de zijlijn van de top zal echter de schijnwerpers stelen.
De twee leiders zullen naar verwachting een breed scala aan potentieel controversiële kwesties bespreken, waaronder China’s inmenging in verkiezingen, mensenrechtenschendingen, de groeiende steun van het regime voor Rusland en Iran en de toekomst van Taiwan, aldus hoge regeringsfunctionarissen.
De bilaterale ontmoeting vindt plaats op 18 november in het San Francisco Bay gebied en het is de tweede persoonlijke ontmoeting van de twee leiders sinds president Biden is aangetreden.
De president hoopt zijn gesprekspartner gerust te stellen dat de Verenigde Staten niet uit zijn op een conflict, ondanks de twijfels van het Chinese regime over de “oprechtheid” van Washington.
“We zijn in concurrentie met China. Maar we zijn niet uit op een conflict, confrontatie of een nieuwe Koude Oorlog,” zei een functionaris tijdens een persconferentie voorafgaand aan het evenement.
Dit is het eerste bezoek van de Chinese leider aan de Verenigde Staten in vijf jaar. Van Chinese zijde heeft het lang geduurd om de ontmoeting te bevestigen, die tot stand kwam na onderhandelingen tussen Chinese en Amerikaanse topambtenaren in de afgelopen maanden.
De leiders ontmoetten elkaar voor het laatst in de marge van de G20-top in Bali, Indonesië, op 14 november 2022.
Volgens Bonny Lin, senior fellow voor Aziatische veiligheid en directeur van het China Power Project bij CSIS, verwachten beide partijen geen grote reset, maar benaderen ze de ontmoeting met het doel om hun relatie te stabiliseren.
Beide landen gaan in 2024 een potentieel “hobbelig jaar” tegemoet, met presidentsverkiezingen in Taiwan in januari en Amerikaanse presidentsverkiezingen in november—die beide voor meer onzekerheid in de bilaterale relatie kunnen zorgen, zei mevrouw Lin tijdens een persbriefing van CSIS.
Toekomst van Taiwan
De kwestie Taiwan is op dit moment erg belangrijk voor de twee grootmachten, omdat de verkiezingen in Taiwan zouden kunnen resulteren in een regering die welwillender tegenover China staat dan de Verenigde Staten.
Sinds 1949 heeft Taiwan zijn eigen regering los van China, hoewel Peking het eiland nog steeds als Chinees grondgebied beschouwt. In de afgelopen jaren heeft de Chinese Communistische Partij (CCP) haar militaire intimidatiecampagne tegen het eiland opgevoerd door militaire schepen en vliegtuigen te sturen om de reactie van Taiwan te testen en zelfs raketten over het eiland te lanceren.
De aankomende Taiwanese verkiezingen zullen een belangrijk onderwerp zijn voor de Chinese leider tijdens de bilaterale ontmoeting, volgens Jude Blanchette, Freeman leerstoel in China studies bij CSIS.
“Ze zullen er waarschijnlijk bij de regering en president Biden op aandringen om publiekelijk commentaar te geven op Taiwan”, zei hij tijdens de persbriefing van CSIS.
Hoewel de Verenigde Staten vasthouden aan hun ‘Eén China’-beleid en alleen formele betrekkingen onderhouden met de CCP, hebben ze een wettelijke overeenkomst om Taiwan te voorzien van de wapens die het nodig heeft om zich te kunnen blijven verdedigen, ook tegen China.
“Ons doel bij het ingaan van de ontmoetingen is natuurlijk om het Amerikaanse één-China-beleid opnieuw te bevestigen, onze focus op het handhaven van de status quo, onze focus op het waarborgen van vrede en stabiliteit, en om de Chinezen duidelijk te maken dat elke actie of inmenging in de verkiezingen ons zeer grote zorgen zal baren,” aldus de hoge regeringsfunctionaris.
President Biden zal tijdens de vergadering naar verwachting ook zijn bezorgdheid uiten over de militaire oefeningen van de CCP in de buurt van Taiwan. In zijn meest recente aanvullende financieringsverzoek vroeg de president het Congres om 2 miljard dollar extra om de veiligheidsbehoeften van Taiwan te ondersteunen.
Volgens Antonio Graceffo, een China-analist en medewerker van The Epoch Times, zal dhr. Xi tijdens de ontmoeting waarschijnlijk vraagtekens zetten bij de betrokkenheid van president Biden bij het zelfbestuurde eiland, omdat de CCP-leider van mening is dat de Verenigde Staten niet op meerdere fronten oorlog kunnen voeren—Oekraïne, Taiwan en nu ook Israël.
“Xi is wellicht aan het peilen naar de zwakke punten van de VS of aan het testen hoe toegewijd de VS is aan Taiwan,” vertelde Graceffo aan the Epoch Times. “Biden zal waarschijnlijk opnieuw de Amerikaanse toewijding aan zowel Taiwan als de vrede bevestigen in de hoop dat dit Xi ervan zal weerhouden een overhaaste stap te zetten.”
Dooi in relatie?
Hoewel er geen belangrijke resultaten van de ontmoeting worden verwacht, kunnen de leiders wel de hervatting van de militair-tot-militaire dialoog aankondigen.
Peking heeft geaarzeld om de militaire communicatielijnen te heropenen en president Biden zal naar verwachting deze week “assertief druk uitoefenen” in deze kwestie, aldus de functionaris in het Witte Huis.
Vorig jaar schortte China de militaire communicatie op uit protest tegen het bezoek van toenmalig House Speaker Nancy Pelosi aan Taiwan. De regering Biden heeft van het herstellen van de communicatiekanalen een topprioriteit gemaakt.
Dhr. Graceffo noemt de pogingen van de regering Biden om een ontmoeting met dhr. Xi te regelen “teleurstellend.”
“De Verenigde Staten moesten in feite China achtervolgen voor de ontmoeting en wekenlang onderhandelen over de datum, het tijdstip en andere details, waardoor China in een machtspositie kwam,” zei hij.
De relatie tussen de VS en China verslechterde begin dit jaar nadat een Amerikaans gevechtsvliegtuig een Chinese spionageballon neerschoot boven de Atlantische Oceaan.
Tijdens de G7-top in Japan in mei gaf president Biden de schuld van de verslechterde relaties aan de “domme ballon” die met spionageapparatuur over de breedte van de Verenigde Staten vloog.
“Alles veranderde in termen van met elkaar praten. Ik denk dat dat binnenkort zal beginnen te ontdooien,” zei hij tegen verslaggevers tijdens een persconferentie na afloop van de top op 21 mei.
Daarna reisden de kabinetsleden van president Biden naar China voor gesprekken, maar dhr. Xi weigerde naar verluidt maandenlang zijn verzoek om een ontmoeting.
In mei infiltreerde een door de Chinese staat gesteunde hackersgroep de accounts van hoge regeringsfunctionarissen en stal 60.000 e-mails van het ministerie van Buitenlandse Zaken, wat de relatie met de CCP nog ingewikkelder heeft gemaakt.
In juni noemde president Biden de heer Xi een “dictator” en beweerde dat de Chinese leider opgewonden raakte toen de Verenigde Staten de ballon neerschoten omdat “hij niet wist dat de ballon er was”.
Het voortdurende conflict tussen Israël en Hamas zal naar verwachting de kloof tussen de VS en China verdiepen. Net als in zijn standpunt over Oekraïne, heeft China geweigerd om Hamas expliciet te veroordelen na de aanval van de terreurgroep op Israël.
“China’s economie vertraagt, en Xi zal waarschijnlijk diplomatieker zijn en meer openstaan om in te stemmen met Amerikaanse voorwaarden over bepaalde kwesties om de handel en investeringen te verhogen,” zei Graceffo. “Uiteindelijk zal er echter niets concreets uit de ontmoeting komen.”
Ondanks wijdverspreid scepticisme over wat er bereikt kan worden tijdens de Biden-Xi top, hopen sommigen nog steeds dat de bijeenkomst de spanningen zal helpen verminderen.
“We zullen het moeten zien. Ik ben niet altijd even enthousiast als er leden van de Communistische Chinese Partij langskomen,” vertelde Rep. Buddy Carter (R-Ga.) aan verslaggevers over de Biden-Xi-ontmoeting. “Maar, tegelijkertijd, als het de relaties kan verbeteren, dan is het misschien een goede zaak.”
Peking zal ‘teleurgesteld’ zijn
De Chinese economie verslechtert en dhr. Xi heeft geen wondermiddel om het op te lossen. Dit geeft de regering Biden wat invloed op de bilaterale ontmoeting. Sinds vorig jaar heeft de regering exportcontroles opgelegd en uitgebreid om de toegang van China tot cruciale Amerikaanse technologieën te beperken.
Sommigen geloven dat de voortgang van het land om de Verenigde Staten te vervangen als ‘s werelds grootste economie deels is vertraagd door deze sancties. Peking ziet de komende bijeenkomst dus als een kans om te proberen de koers te wijzigen, maar dhr. Blanchette voorspelt dat ze teleurgesteld zullen worden.
“Ze zullen teleurgesteld zijn. Ik denk dat dit een van de kwesties zal zijn waar de VS en China langdurige spanningen zullen hebben,” zei hij. “Ik weet zeker dat dit aan Peking zal worden meegedeeld. Maar toch hoopt Peking de bijeenkomst te gebruiken als een platform om zijn zorgen kenbaar te maken.”
Tijdens de top zal de Chinese leider ook topmanagers uit het Amerikaanse bedrijfsleven ontmoeten tijdens een diner. Honderden mensen, waaronder de CEO’s van grote Amerikaanse bedrijven, zullen het evenement naar verwachting bijwonen. Na de handelsoorlog en de COVID-19 pandemie proberen Amerikaanse bedrijven zich los te koppelen van China om risico’s te beperken, wat de afgelopen jaren heeft geleid tot een grote afname van directe investeringen in het land. Volgens Blanchette is het diner een tactische gebeurtenis voor de Chinese leider om een boodschap te sturen naar wereldwijde investeerders.
“Volgende week zullen we een reeks ontmoetingen op hoog niveau zien tussen Chinese en Amerikaanse bedrijven en investeerders, waarbij ze proberen een signaal af te geven dat China openstaat voor zaken, maar ook een signaal af te geven aan het mondiale bedrijfsleven dat China als aantrekkelijk wordt gezien, zoals blijkt uit het feit dat deze bedrijven massaal op zoek gaan naar een ontmoeting met Xi Jinping en met hem gaan dineren,” zei hij.
“Peking wil dit dus om tactische redenen. Ik denk niet dat ze op een breed niveau het vooruitzicht verwachten of zien van een reset of herijking van de relatie.”
Wat is APEC?
APEC werd in 1989 opgericht als een informeel forum om regionale economische samenwerking te bevorderen.
De 21 leden tellen ongeveer 2,95 miljard inwoners en waren in 2021 goed voor ongeveer 62 procent van de wereldeconomie en 48 procent van de wereldhandel.
Leden van het forum zijn Australië, Brunei, Canada, Chili, China, Hongkong, Indonesië, Japan, Zuid-Korea, Maleisië, Mexico, Nieuw-Zeeland, Papoea-Nieuw-Guinea, Peru, de Filippijnen, Rusland, Singapore, Taiwan, Thailand, de Verenigde Staten en Vietnam.
Omdat de top bestaat uit economieën in plaats van landen, is deelname van het door China geregeerde Hongkong en het door zichzelf geregeerde Taiwan aan de top mogelijk.
De Verenigde Staten, als gastland, hebben de hoogste bestuurder van Hongkong, John Lee, die onder Amerikaanse mensenrechtensancties valt, niet uitgenodigd. In plaats daarvan vertegenwoordigt minister van Financiën Paul Chan Hongkong op de top.
De Russische president Vladimir Poetin was niet aanwezig op de top in Bangkok in 2022 en zal er dit jaar ook niet zijn.
Eva Fu en Andrew Thornebrooke hebben bijgedragen aan dit verslag.
Gepubliceerd door The Epoch Times (12 november 2023): US–China Relations in the Spotlight as APEC Kicks Off in San Francisco
