Het communistische regime van China maakt steeds vaker gebruik van uitreisverboden tegen zijn doelwitten—waaronder dissidenten, ambtenaren en buitenlandse leidinggevenden—als onderdeel van zijn inspanningen om de controle over het land te verscherpen, volgens het laatste verslag van de in Spanje gevestigde groep Safeguard Defenders.
Hoewel het bij gebrek aan officiële gegevens onmogelijk is om te weten hoeveel personen op een bepaald moment een uitreisverbod kregen opgelegd, vond de groep “sterke aanwijzingen” dat “de CCP [Chinese Communistische Partij] het aantal mensen dat een uitreisverbod kreeg de afgelopen tien jaar enorm heeft opgevoerd”.
Eén indicator is de sterke toename van de uitdrukking “uitreisverbod” in zaken in de officiële databank van het Hoge Volksgerechtshof, die tussen 2016 en 2020 is verachtvoudigd.
“Als we de op etnische afkomst gebaseerde uitreisverboden meetellen, gaat het om miljoenen. Andere soorten uitreisverboden lopen waarschijnlijk in de tienduizenden, zo niet meer,” aldus Safeguard Defenders in het verslag dat op 2 mei werd uitgebracht.
“Iedereen kan een doelwit zijn—mensenrechtenverdedigers, zakenmensen, ambtenaren en buitenlanders”, aldus het verslag “Trapped—China’s Expanding Use of Exit Bans”.
Het regime gebruikt het verbod om buitenlandse journalisten te intimideren, rechtenactivisten te onderdrukken, hun doelwitten in het buitenland onder druk te zetten om naar China terug te keren en etnisch-religieuze groepen te controleren, aldus het verslag.
“Uitreisverboden zijn een van de vele instrumenten geworden die door de Chinese Communistische Partij (CCP) worden gebruikt als onderdeel van brede inspanningen om de controle over alle aspecten van het leven van mensen aan te scherpen,” luidde het verslag.
Het verslag identificeerde ten minste 15 wetten die het gebruik van het uitreisverbod toestaan, een toename van vijf sinds 2018. Met de “complexe, vage, dubbelzinnige en expansieve” lokale wetten kan elke overheidsinstantie om welke reden dan ook een uitreisverbod uitvaardigen”, aldus het verslag.
De slachtoffers zijn niet beperkt tot Chinese burgers. Ten minste twee dozijn Amerikaanse burgers was het de afgelopen twee jaar verboden China te verlaten als gevolg van de uitreisverboden, aldus het verslag, waarin een schatting uit 2021 wordt aangehaald van John Kamm, oprichter en uitvoerend directeur van de in San Francisco gevestigde Dui Hua Foundation.
Een studie uit 2022 van Chris Carr en Jack Wroldsen, hoogleraren bedrijfsrecht van de California Polytechnic State University, vond 128 gevallen van buitenlanders die tussen 1995 en 2019 een uitreisverbod opgelegd kregen; waaronder 29 Amerikanen.

De bevindingen komen op een moment dat buitenlandse bedrijven die in China actief zijn zich steeds meer zorgen maken over de officiële controle. In maart hebben de Chinese autoriteiten een inval gedaan in het kantoor van het Amerikaanse due diligence-bedrijf Mintz Group in Beijing en vijf Chinezen aangehouden die voor het bedrijf werkten. Het kantoor in Beijing werd later gesloten. Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Peking verklaarde later dat Mintz verdacht werd van “illegale bedrijfsvoering”.
Het laatste slachtoffer is Bain & Co. De autoriteiten ondervroegen de werknemers van het Amerikaanse adviesbureau in Shanghai, bevestigde een woordvoerder op 27 april aan The Epoch Times.
Anti-spionage wet
Het toegenomen toezicht komt ook doordat China’s wetgevende macht, het Nationale Volkscongres, een gewijzigde anti-spionage wet heeft aangenomen en deze op 26 april op zijn website heeft gepubliceerd. De wet, die op 1 juli in werking treedt, staat de autoriteiten toe een uitreisverbod op te leggen aan iedereen – zowel Chinezen als buitenlanders—tegen wie een onderzoek loopt.
De Chinese autoriteiten verruimen de definitie van spionage tot “alle documenten, gegevens, materialen of voorwerpen die verband houden met de nationale veiligheid en belangen”. Er wordt echter niet gespecificeerd wat onder nationale veiligheid valt, waardoor gevreesd wordt voor een vijandiger klimaat voor buitenlandse bedrijven, onderzoekers en journalisten in China.
Met de nieuwe antispionage-wet “verhoogt het extra toezicht op bedrijven die essentiële zakelijke diensten verlenen dramatisch de onzekerheden en risico’s van het zakendoen in de Volksrepubliek [China]”, zei de Amerikaanse Kamer van Koophandel in een verklaring van 28 april, verwijzend naar de officiële naam van China. “Dit is een zaak van ernstige zorg voor de investeerdersgemeenschap.”
Gepubliceerd door The Epoch Times (4 mei 2023): China Steps Up Use of ‘Exit Bans’ Against Chinese and Foreigners: Report