Leven in het nu is de kern van alle mindfulness-leringen en de essentie van welzijn. Maar wat is dat ding dat we “aanwezig zijn” noemen?
Ik weet niet of we allemaal dezelfde antwoorden hebben, of dat het wat uitmaakt dat we die hebben. Wat er wel toe doet is dat we weten wat aanwezig zijn voor onszelf op een praktische manier betekent. Wellicht dat we ook een gevoel hebben waarom we zelfs maar in het nu zouden willen zijn als doelstelling in ons leven.
Er is iets diepgeworteld in alle mensen dat verlangt zich verbonden te voelen met alles en iedereen. Op een diep niveau willen we onze fundamentele eenzaamheid helen.
Als we volledig aanwezig zijn, voelen we ons verbonden met het leven en alles wat zich daarin bevindt. We zijn deel van het moment, erin. Zo bestaat er ook een drang in ons om het leven directer te ervaren en onze ervaring diepgaander te beleven dan we kunnen door enig idee, concept, herinnering of fantasie.
We hunkeren naar de flow-ervaring, om volledig op te gaan in een activiteit tot het punt waar de scheiding tussen doener en doen verdampt en alle noties van tijd verdwijnen. We willen als het ware terugkeren naar een staat van eenheid die we ons op psychisch niveau lijken te herinneren.
Op een meer direct niveau willen we in het huidige moment zijn omdat de verstrooide ervaring van niet aanwezig zijn onbevredigend voelt. Het geeft ons het gevoel leeg, onvervuld en onwerkelijk te zijn, als geesten in ons eigen leven, waarbij het hele avontuur aan ons voorbij glijdt.
Velen hebben diepe spijt als ze beseffen dat ze hun leven hebben gemist. Niet aanwezig zijn is alsof je een ticket wint voor het meest fantastische avontuur dat ooit is gemaakt en ervoor kiest om er niet bij te zijn. We willen aanwezig zijn, zodat we mee kunnen doen zolang deze geweldige kans zich voordoet.
In het nu zijn omvat een paar fundamentele gewoonten. Het meest belangrijke is dat we ervaren wat er op dit moment in onze zintuigen gebeurt. Het is voelen wat ons lichaam voelt, van binnen en van buiten; zien wat we zien, ruiken wat we ruiken, proeven wat we proeven en horen wat we horen – terwijl het gebeurt. Het betekent de gevoelens en gewaarwordingen ervaren via ons lichaam en niet via de interpretatie die ons verstand eraan geeft.
Aanwezig zijn betekent niet denken aan ons verleden, noch onze toekomst projecteren. Het betekent aandacht schenken aan dit moment zoals het zich via onze zintuigen aandient, zonder oordeel of commentaar.
“Aanwezig zijn” betekent “niet bezig zijn met denken”, hoewel het belangrijk is te vermelden dat aanwezig zijn niet de afwezigheid van gedachten vereist. In het nu zijn betekent niet dat de geest stopt met het produceren van gedachten en gedachten op zich zijn geen probleem voor aanwezigheid.
Gedachten ontstaan, ze kunnen blijven komen, hoe aanwezig we ook zijn. Aanwezig zijn bij gedachten houdt in dat je je bewust bent van het feit dat er gedachten opkomen, maar (en dit is de grote maar) zonder je met die gedachten te identificeren. Met andere woorden, de aanwezigheid van gedachten opmerken zonder betrokken te raken bij hun verhalen, hun inhoud of zonder mee te gaan in chaotische, problematische of verwarrende gedachten.
In het nu zijn betekent direct ervaren wat er opkomt in het lichaam en in de zintuigen, wat ook inhoudt aandacht schenken aan wat er in de geest gebeurt.
Tegelijkertijd houdt leven in het nu in dat je ervaart wat er op dit moment gebeurt, zonder een agenda voor waar het ons heen moet leiden. Aanwezig zijn is onze aandacht richten op het nu, zonder te proberen dit moment om te vormen tot een gewenst resultaat.
Velen van ons, waaronder ikzelf, worstelen met dit subtielere aspect van aanwezigheid. Diep in ons is er een drang om iets te doen met onze momenten, om ons leven in een positieve richting te sturen, om iets te creëren wat we willen. Terwijl we dit moment beleven, beschouwt een deel van ons, soms onbewust, het heden als een stapsteen op het grotere pad van ons leven. We leven in een lineair kader, waarbij het huidige moment onlosmakelijk verbonden is met een denkbeeldige toekomst.
Dit lineaire kader straalt een subtiele, soms onmerkbare energie uit die ons op een kleine afstand van het leven houdt. Het houdt ons tegen om iets met het leven te doen, om er iets van te maken waar we wat aan hebben. Met ons ‘nu’ voortdurend gekoppeld aan een toekomst, kunnen we er niet op vertrouwen dat het veilig is om echt los te laten en ons volledig over te geven aan dit moment als zijn eigen bestemming.
Volledig in het nu zijn is aanwezig zijn zonder te eisen of te verwachten dat het tot iets anders leidt. Het is hier zijn zonder dit moment te gebruiken om een bepaalde identiteit te promoten, of aan te tonen dat we wel of niet iets zijn waarvan we denken dat we het zijn.
Volledig aanwezig zijn is je verhouden tot elk nu als een verticale eeuwigheid, een compleet en heel moment, een hologram van alles. Het is het loslaten van het idee van het nu als een wegbereider tussen verleden en toekomst.
Leven met diepe aanwezigheid is erop vertrouwen dat het leven genoeg zal zijn en dat wij genoeg zullen zijn als we er maar één moment tegelijk voor gaan. Het is geloven dat, net als een ketting van parels, het leven goed geleefd kan worden als een reeks aaneengeregen tegenwoordige momenten. De verschuiving naar dit soort aanwezigheid gaat over het loslaten van het idee dat wij de regisseurs zijn van ons leven en dat we het moeten gebruiken om een bepaalde agenda te bereiken.
Wanneer we zonder oordeel, interpretatie of agenda aandacht schenken aan onze zintuigen en niet langer meegaan in onze gedachten, beginnen we – op het niveau van ons gevoel, ons hart en onze geest – te ervaren dat eenvoudigweg voor dit moment zorgen het meest bekwame en succesvolle middel is om voor onze toekomst te zorgen en te eindigen waar we willen. Het is veel gemakkelijker dan we gewend zijn te geloven.
Tegen alles wat ons geleerd wordt in, is de beste manier om een vreugdevol leven te creëren, aandacht te schenken aan dit moment en dan aan het volgende en dan aan het volgende. We kunnen deze waarheid alleen door oefening leren. Aandacht voor het nu is alles wat we ooit echt moeten doen.
Oefeningen om aanwezig te zijn
Neem elke dag een paar minuten de tijd om uit je gedachten te stappen en in je lichaam te komen. Voel de ervaring van het nu zoals het gebeurt in je zintuigen. Laat je aandacht samenvallen met je lichaam. Voel de gevoelde ervaring van het terugkeren van je aandacht naar je eigen fysieke wezen. Voel de opluchting, de kalmte, de vreugde, of wat er ook maar opkomt als je je lichaam je volle aandacht geeft. Voel de “Aaah, ja, ik ben hier bij jou. Ik ben thuis.”
Merk tijdens je dag de subtiele drang op om het nu te beleven als een middel om een doel te bereiken. Merk de drang op om iets te zijn of te doen met het moment. Kijk of je die agenda kunt laten vallen. Oefen je in overgave aan het nu, zonder enige gedachte of plan voor de toekomst. Speel met leven in het nu alsof je echt nergens anders heen kunt. Geef jezelf toestemming om de hele dag maar één ding van jezelf te verlangen, namelijk dat je nu aanwezig bent. Zie het als een experiment om te ontdekken of het zorgen voor je huidige moment, en alleen je huidige moment, genoeg kan zijn om een goed leven te creëren.
Nancy Colier is psychotherapeut, interreligieus predikant, spreker, workshopleider en auteur van “The Power of Off: The Mindful Way to Stay Sane in a Virtual World”. Voor meer informatie, bezoek NancyColier.com
Origineel gepubliceerd op The Epoch Times (30 juni 2021): Why Paying Attention to This Moment Creates Your Best Future
