Soms kunnen de moeilijkheden van het leven ons overweldigen en ervoor zorgen dat we dingen doen die we normaal niet zouden doen. Het onvermogen om voor onszelf of onze familie te zorgen kan ertoe leiden dat we uitvallen en zelfs onszelf of onze geliefden pijn doen.
Hoe kunnen we deze moeilijke tijden het hoofd bieden, zodat we ondanks onze ontberingen liefde en zorg uitdragen? Ik denk dat het verhaal van Hagar en Ishmael inzicht geeft in deze vraag.
Het lot van Hagar en Ismaël
In de Bijbelse literatuur was Abraham (wat “vader van velen” betekent) getrouwd met Sarah, maar zij konden geen kinderen krijgen.
Het verhaal gaat dat God aan Abraham een zoon had beloofd die een groot volk zou verwekken, maar dat hij die belofte nog niet had ingelost. Nadat het echtpaar tientallen jaren rondgezworven had en Sara de hoop begon te verliezen om een kind te krijgen, stelde ze Abraham voor om een kind te krijgen met Hagar, hun dienstmaagd.
Abraham stemde in met Sara’s voorstel, en Hagar werd zwanger. Maar Hagar, nu ze zwanger was, verachtte Sara. Sara hield niet van deze verandering bij Hagar en was beledigend tegen haar, waardoor Hagar wegliep.
Toen Hagar alleen was, benaderde een engel haar en zei haar terug te keren naar Sara en zich aan haar te onderwerpen. De engel verzekerde Hagar dat God met haar was en dat zij een zoon zou krijgen, Ismaël, die veel nakomelingen zou hebben. Hagar, getroost door de engel, keerde terug naar Sara.
Later, toen Abraham 100 jaar oud was, beviel Sara van Isaak, de zoon die God hun had beloofd. Maar op een dag hoorde Sarah hoe de jonge tiener Ismaël hen bespotte. Sarah eiste dat Hagar en Ismaël hen voorgoed zouden verlaten.
Abraham wilde niet dat ze weggingen, maar God zei dat het zo moest zijn. Abraham volgde Gods bevel op en gaf Hagar en Ismaël voedsel en water voordat hij hen wegstuurde. Hagar en Ismaël namen de voorraden mee en verdwenen in de wildernis.
Maar al snel hadden ze geen water meer. Hagar kon het niet verdragen haar zoon te zien sterven van de dorst, dus verstopte ze hem onder wat struiken en probeerde te vluchten.
Een engel hoorde Ismaël huilen en vroeg Hagar wat er aan de hand was. Ze legde de situatie uit, maar de engel verzekerde haar dat God met haar en haar zoon was en dat er geen reden was om bang te zijn.
Toen toonde de engel Hagar een waterbron waar zij en Ismaël konden drinken. Ze dronken en vervolgden hun reis. Ismaël zou later boogschutter worden, trouwen met een Egyptische vrouw en een groot volk en veel nakomelingen verwekken, zoals God had beloofd.
‘Hagar en de engel’ van Francesco Maffei
De Venetiaanse kunstenaar Francesco Maffei beeldde het moment uit waarop de hopeloze Hagar wordt getroost door een engel, die haar geruststelt dat God met haar is.
Hagar is afgebeeld in rood en goudbrokaat. Ze legt haar zoon in de duisternis onder de boom achter haar en laat de jongen achter om te sterven. Maffei heeft de jongen afgebeeld als een hulpeloze baby, mogelijk om ons te laten meeleven met haar lot.
Net op tijd verschijnt de engel voor haar en troost haar. Hagar knielt, kijkt op naar de engel en opent haar armen alsof ze de boodschap van de engel wil ontvangen.
De engel, gekleed in goudgeel, kijkt Hagar aan en kijkt met sympathie op haar neer.
De engel wijst subtiel naar de waterbron die het leven van Hagar en Ismaël zal redden, rechtsonder in de compositie. Voor het water heeft Maffei dunne witte lijnen afgebeeld die achter het gebladerte vandaan komen en van de grond spatten rechts van de voet van de engel, wat gemakkelijk kan worden gemist als de toeschouwer er niet naar zoekt.
Er is een pad tussen Hagar en de engel en in de verte zijn gebouwen te zien.
Vertrouwen in God
Hagar wilde haar enige zoon achterlaten en laten sterven omdat ze dacht dat ze niet de middelen had om voor hem te zorgen. Maar ze had het mis. God was met haar en Ismaël en zij werden beiden gezegend.
Voor mij herinnert dit verhaal ons eraan dat, hoe moeilijk ons leven ook wordt of hoe hopeloos de dingen ook lijken, God met ons is. Als we dat weten, kunnen we erop vertrouwen dat ons leven zich volgens Gods wil zal ontwikkelen en er daarom geen reden is om bang te zijn.
Hagar en Ismaël sterven van de dorst, maar we hoeven dit niet letterlijk te nemen om enig begrip te krijgen. Misschien is hun dorst geestelijk. Is er daarom een engel van God nodig om hen te wijzen op een waterbron die anders gemakkelijk over het hoofd wordt gezien? Is de waterbron die de engel aanwijst een bron van geestelijke voeding? Als dat zo is, kan dit er ook op wijzen dat de dingen die we van God nodig hebben misschien niet zo voor de hand liggen als we denken. Dat wil zeggen, misschien werkt God op mysterieuze manieren en misschien vinden we voedsel van God op plaatsen die we anders over het hoofd zouden zien.
Hoe het ook zij, ik denk dat we op God moeten vertrouwen, open moeten staan voor de weg die voor ons is gekozen, en het leven op het pad moeten respecteren. Vertegenwoordigt het pad tussen Hagar en de engel de reis die God voor hen heeft uitgestippeld? Staat hun nieuw gevonden waterbron – het geestelijke voedsel dat God hen heeft gegeven – voor de volgende stap op hun reis?
Inderdaad, soms lijken dingen moeilijk of zelfs onmogelijk, maar als we op God vertrouwen is er altijd een nieuwe weg.
Origineel gepubliceerd op The Epoch Times (25 oktober 2022): Trusting in God’s Path for Us: Francesco Maffei’s ‘Hagar and the Angel’
