Een klaver op het hemd of de blouse. Een beker groen bier. Traditionele Ierse muziek vermengd met gelach en blij geroep in een kroeg. Parades en optochten met Ierse steppen, kabouters en in het groen uitgedoste toeschouwers.
De viering van Saint Patrick’s Day is al lang verweven met het Amerikaanse verleden. De eerste dergelijke viering in de Nieuwe Wereld vond plaats op 17 maart 1601 in St. Augustine, Florida, mogelijk geïnspireerd door een Ierse priester die in die buitenpost van Spanje woonde. Boston hield in 1737 een St. Pat’s parade en New York volgde in 1762. Met de stroom immigranten naar Amerika als gevolg van de Ierse hongersnood in het midden van de daaropvolgende eeuw, groeiden de vieringen in omvang. Als thuisbasis voor veel van deze immigranten, vindt vandaag de dag in Savannah in het zuiden de grootste viering van deze feestdag plaats. Sinds 1962 kleurt Chicago zijn rivier groen om deze jaarlijkse gebeurtenis te vieren.
Op 17 maart wordt iedereen beschouwd als een erezoon of -dochter van Erin, en is welkom om deel te nemen aan de festiviteiten en een glas Guinness te heffen.
Wat vervolgens een vraag oproept: Weten deze feestgangers wie St. Patrick was of waarom ze de verjaardag van zijn dood vieren? Nog belangrijker, begrijpen ze de impact van deze priester en bisschop op de westerse cultuur?
Zet de muziek in de kroeg eens wat zachter, stel de feestvierders aan de bar die eerste vraag, en je hoort waarschijnlijk dat Patrick de slangen uit Ierland verdreef. Sommigen brengen misschien het klaverblad ter sprake, nu de nationale plant van Ierland, en beweren dat Patrick het gebruikte om de leer van de Drie-eenheid te onderwijzen.
Dit zijn mooie legendes, maar meer zijn het niet: legendes. De werkelijkheid is veel krachtiger en opwindender.
Slaaf en Priester
Om te beginnen was Patrick niet Iers, maar Brits. Zoals we leren uit zijn “Belijdenis“, een spirituele herinnering en verdediging van zijn werk, geschreven veel later in zijn leven, werd Patrick geboren in een rijke familie aan het eind van de vierde eeuw. Hij was 16 jaar oud toen Ierse overvallers het landgoed waar hij woonde aanvielen. Vastgebonden en samen met anderen werd hij die nacht afgevoerd, naar Ierland gebracht en tot slaaf gemaakt.
De volgende zes jaar hoedde Patrick schapen, een groot deel van de tijd was hij alleen en vaak hongerig, en hij had het vaak koud. Naarmate de tijd verstreek en dromend van zijn oude thuis, begon hij zijn geloof te hervinden. Hij bad onophoudelijk, vastte en begon te geloven dat God met hem communiceerde. Volgens zijn “Belijdenis” vertelde een stem in een droom Patrick op een nacht dat er een schip op hem wachtte en dat de tijd gekomen was om te ontsnappen.
Patrick liep dagenlang, kwam aan bij de kust, sloot zich aan bij de bemanning van een schip en keerde terug naar Brittannië. Na nog een lange tocht voegde hij zich weer bij zijn familie, die “mij smeekte om nu eindelijk, na zoveel ontberingen te hebben ondergaan, hen niet te verlaten en naar ergens anders te gaan.” Maar de gelovige geharde jongeman die naar huis was terug gekeerd, was ver verwijderd van de jongen die door de slavenhandelaars werd gegrepen, en Patrick verklaarde dat hij van plan was om het religieuze leven te volgen. En hij wilde niet alleen studeren voor het priesterschap, maar de stem in zijn dromen zei hem ook terug te keren naar Ierland en het volk tot Christus te brengen.
Er is weinig bekend over de volgende tien jaar van zijn leven. Dat hij een opleiding volgde en eerst diaken en daarna priester en bisschop werd, is een gegeven, maar zoals Philip Freeman opmerkt in zijn biografie “St. Patrick of Ireland”, weten we niet zeker waar, wat of met wie hij studeerde.
De Missie
Wat we wel weten is dat Patrick terugkeerde naar Ierland en bisschop werd met een tweeledige missie: de kleine christelijke gemeenschap in dat land bedienen en zoveel mogelijk Ieren tot het christendom brengen. Hij bracht verschillende voordelen mee in dit werk. Door zijn slavernij kon hij de taal van het volk spreken en hun gebruiken begrijpen, en hij had een gave om hun symbolen en sommige van hun gebruiken in het geloof op te nemen. Zij eerden hun goden bijvoorbeeld met vuur en dus vierde Patrick Pasen met vreugdevuren. Aan het kruis voegde hij een cirkel toe die de door de Ieren vereerde zon voorstelde, en zo ontstond het Keltische kruis.
Na zijn terugkeer in Ierland trok Patrick jarenlang met een groep helpers en volgelingen over het platteland. Hij bouwde christelijke gemeenschappen en kerken op, stichtte kloosters, wijdde priesters in, ging om met verschillende koningen en krijgsheren en predikte het evangelie. Zijn “Belijdenis” vertelt over enkele van deze ondernemingen, maar onthult vooral de diepten van zijn geestelijk leven. Zijn beroemde en prachtige “Borstplaat”-gebed versterkt deze indruk van vurige en oprechte heiligheid.
Zoals zo veel van zijn leven, is de datum en het jaar van zijn dood omstreden, hoewel 17 maart 461 na Christus door de meeste geleerden wordt aanvaard. Hij zou begraven zijn op de Hill of Down in Ierland.
Iers nalatenschap
Hoewel de gelovigen Patrick vele wonderen toeschrijven, waaronder het tot leven wekken van doden, kwamen zijn grootste wonderen in de eeuwen na zijn dood. Door zijn persoonlijke voorbeeld en onophoudelijke bediening liet hij een bloeiend religieus geloof na dat de toewijding van het Ierse volk opeiste en hen uiteindelijk zou verenigen, een einde maakte aan de oorlogen tussen stammen en koningen, en hen het vermogen gaf om gedurende vele eeuwen allerlei onderdrukkingen en oorlogen te verdragen. Bovendien werden ze zulke gepassioneerde gelovigen en geleerden dat ze niet alleen de cultuur van hun eiland veranderden, maar ook de kennis en het geloof over delen van Europa verspreidden.
Er waren vele priesters, mannen en vrouwen (die geloften aflegden en in kloosters of conventen hun intrede namen), alsook heiligen, die in Patrick4s voetsporen traden. Brigid van Kildare bijvoorbeeld legde kuisheidsgeloften af en stichtte met de hulp van een kluizenaar-priester een kerk en een klooster. Aan haar werden vele wonderen toegeschreven, ze zorgde voor armen en zieken en diende anderen waar ze maar kon. Tegenwoordig is ze de beschermheilige van Ierland.
Geïnspireerd door de verhalen van martelaren in Rome, maar zonder actieve vervolging van christenen, gingen andere mannen en vrouwen op zoek naar het “groene martelaarschap”, dat bestond uit praktijken van extreme boetedoening, zo goed beschreven in het boek “How the Irish Saved Civilization” van Thomas Cahill. Zij zochten afgelegen plaatsen op om als kluizenaars of in kleine gemeenschappen te leven, en leden ontberingen op aarde in de overtuiging dat dit hen zou voorbereiden op de hemel.
Brendan, een stichter van verschillende kloosters, vond een bijzondere manier om dit groene martelaarschap in praktijk te brengen. Samen met een paar volgelingen voer hij de oceaan op in een curragh, een klein bootje van hout en bedekt met ingevette en genaaide ossenhuiden. Of hij en zijn mannen werkelijk voet hebben gezet in landen zo ver weg als IJsland of New England blijft discutabel, maar in het midden van de jaren zeventig toonden Tim Severin en een bemanning van ambachtslieden en zeelieden aan dat het mogelijk was een dergelijk vaartuig te bouwen en het over de Atlantische Oceaan te varen. Tegenwoordig is Brendan de beschermheilige van de zeevaarders.
Helpen bij het behoud van de beschaving
Net als deze “groene martelaren” verlieten een aantal monniken Ierland om als missionarissen te dienen in delen van Europa, waarbij zij deze ballingschap beschouwden als hun eigen vorm van zelfopoffering. Zoals Patrick in Ierland had gedaan, verspreidden zij het geloof, de kennis en de kloosters naar verschillende delen van Europa. In zijn uitgebreide artikel “Hearts and Minds Aflame for Christ-Irish Monks: A Model For Making All Things New in the 21st Century” bespreekt Daryl McCarthy de immense waarde van het onderwijs dat deze monniken meebrachten naar plaatsen als Duitsland, Gallië en Schotland, evenals het estheticisme en de toewijding die zoveel indruk maakten op de mensen die zij ontmoetten.
Gedurende de volgende 400 jaar vormden Ierse monniken de ruggengraat van het onderwijs in Europa. “Geen enkel land zond ooit zulke gepassioneerde leraren uit,” schreef de Ierse historica Alice Green in 1911, “en Karel de Grote en zijn opvolgers stelden hen aan het hoofd van de belangrijkste scholen in heel Europa.” Deze Ierse monniken staan vandaag de dag ook bekend om de manuscripten die zij bewaarden tijdens de omwentelingen na de val van het Romeinse Rijk en om de prachtige kromlijnige kunst die sommige van deze oude geschriften siert.
Als we deze St. Patrick’s Day het glas heffen, laten we dan niet vergeten een toost uit te brengen op de man die zulke waardevolle schatten aan onze beschaving en cultuur heeft geschonken.
Gepubliceerd door The Epoch Times (12 maart 2023): The Gifts of a Slave: St. Patrick, Ireland, and Western Civilization.
