De online Britannica definieert een overgangsritueel als een “ceremoniële gebeurtenis, bestaand in alle historisch bekende samenlevingen, die de overgang markeert van de ene sociale of religieuze status naar een andere”.
In hetzelfde artikel geven de auteurs meer details: “Veel van de belangrijkste en meest voorkomende overgangsrituelen zijn verbonden met de biologische crises, of mijlpalen, van het leven – geboorte, volwassenheid, voortplanting en dood – die veranderingen teweegbrengen in de sociale status en dus in de sociale relaties van de betrokkenen. Andere overgangsrituelen vieren veranderingen die geheel cultureel zijn, zoals de inwijding in verenigingen van mensen met speciale belangen – bijvoorbeeld broederschappen.”
In de westerse cultuur gaan veel van deze rituelen traditioneel gepaard met een religieuze ceremonie. Eeuwenlang werd bijvoorbeeld een baby gedoopt, kregen adolescenten de eerste communie en het vormsel, trouwden een man en een vrouw in een kerk, volgden priesters en religieuze broeders en zusters een opleiding en een ceremonie ter bevestiging van hun nieuwe status, en verlieten stervenden dit leven met de laatste riten. In het Joodse geloof ondergingen jongens op ongeveer 13-jarige leeftijd hun bar mitswa, een periode van training in hun geloof, gevolgd door een ceremonie die hun volwassenheid en hun vermogen om deel te nemen aan religieuze diensten erkende.
Maar hoe zit het vandaag de dag? Is er een ceremonie of een soort test die in onze meer seculiere wereld de overgang van adolescentie naar volwassenheid markeert?
Enkele moderne inwijdingen
Een overgangsrite houdt meestal een reis in van het vertrouwde naar het nieuwe, een expeditie die gekenmerkt wordt door onderwijs of een soort beproeving of belangrijke gebeurtenis, en een transformatie van de betrokkene.
Onze samenleving kent een overvloed aan dergelijke rituelen, hoewel ze zelden die naam dragen. Een 16-jarige bestudeert de verkeersregels, slaagt voor een examen en behaalt haar rijbewijs, waarmee zij het wettelijke recht verwerft om twee ton metaal, plastic en rubber met 100 km per uur over de snelweg te rijden. Een scout wint de hoogste prestatie van zijn organisatie, de rang van Adelaar, waarbij zijn prestatie gewoonlijk wordt gevierd met fanfare en een speciale ceremonie. De samenleving beschouwt het afstuderen op de middelbare school nog steeds als een stap naar volwassenheid, waarbij de afgestudeerde naar de universiteit, het leger of de beroepsbevolking gaat. Sommige christelijke kerken reiken nog steeds de sacramenten uit aan jongeren, opnieuw met een ceremonie gevolgd door festiviteiten.
Toch ontbreekt er iets aan deze en andere stappen naar volwassenheid. Het zijn beloningen voor prestaties, wat allemaal goed en wel is, maar zelden gaan ze gepaard met een zekere verantwoordelijkheid, wat toch een van de sleutels is tot volwassenheid.
Toen en nu
Trouwen, een eerste huis kopen en een baby krijgen: Deze gebeurtenissen signaleren voor anderen traditioneel een grote stap in de wereld van de volwassene.
In de treffende woorden van de apostel Paulus: “Toen ik een kind was, sprak ik als een kind, ik begreep als een kind, ik redeneerde als een kind; toen ik volwassen werd, maakte ik een einde aan de kinderlijke gewoonten.”
Een trouwring, een hypotheek en een boodschappentas met wegwerpluiers zijn uiterlijke tekenen dat de kinderlijke manieren – pizza als ontbijt, computerspelletjes van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat, reizen naar de Keys voor de voorjaarsvakantie – nu herinneringen zijn die zijn opgeborgen in een zolderkamer.
Tegenwoordig zijn de dingen een beetje veranderd. In “Als je in je twintiger jaren bent en je voelt je nog niet volwassen, dit is waarom” schreef Derrick Clifton, net als vele anderen online, over de redenen waarom twintigers en zelfs dertigers zichzelf niet als volwassenen beschouwen. Veel van hen zijn ongehuwd gebleven – de gemiddelde leeftijd voor een huwelijk voor Amerikaanse vrouwen is nu 28, voor mannen 30 – weinigen hebben een huis gekocht, en velen blijven huiverig voor het ouderschap. Zevenenveertig procent van de jongeren tussen 18 en 29 jaar woont bij hun ouders of andere familieleden, betaalt studieleningen af en heeft vaak een baan die zij hun talenten onwaardig achten.
Het is waar dat huizenbezit en dergelijke tekenen van volwassenheid zijn, maar de leeftijd van 29 jaar beschouwen als het einde van de adolescentie moet voor sommige mensen zeker verontrustend zijn. George Washington verkende de bossen van Virginia toen hij 17 jaar oud was. De gemiddelde leeftijd van een infanteriesoldaat in Vietnam was 22, terwijl de gemiddelde leeftijd van nieuwe moeders 21 was in 1970. Bovendien, als we de adolescentie met nog eens tien jaar verlengen tot 30, zou dat betekenen dat je bijna 40% van je leven als kind doorbrengt.
De formule werkt gewoon niet. Ik heb bijvoorbeeld twee goede vrienden, 38 en 63 jaar oud, die nooit een huis hebben gehad, ooit als volwassenen bij hun ouders hebben gewoond, nooit zijn getrouwd en nooit kinderen hebben voortgebracht, en toch kunnen beiden volgens alle parameters als volwassenen worden beschouwd. Ik heb ook een man van ongeveer 40 gekend die echtgenoot, vader en huiseigenaar was, maar die bij velen die hem kenden overkwam als onvolwassen.
Moeten we dan niet gewoon een overgangsritueel bedenken dat tegen de ontvanger zegt: “Vandaag ben je volwassen”?
Het probleem met dat idee
Hier stuiten we nog op minstens twee problemen, waarvan het ene te maken heeft met de cultuur in het algemeen en het andere met de individuele jongere die we van de ene op de andere dag als verantwoordelijke volwassene willen uitroepen.
Ten eerste heeft onze cultuur een afkeer gekregen van allerlei rituelen. Denk bijvoorbeeld aan begrafenissen. Gedurende het grootste deel van de geschiedenis van ons land was de begrafenis van een familielid of kennis een formele aangelegenheid. Je nam een begrafenisondernemer in de arm, kocht een kist, organiseerde mogelijk een wake, hield diensten in een gebedshuis en bij het graf, en begroef de overledene met een ceremonie.
Velen passen deze rituelen nog steeds toe, maar niet iedereen. Verschillende mensen die ik ken hebben hun geliefden, meestal gecremeerd, zonder enige ceremonie in de grond gestopt. “Hier gisteren, vandaag weg,” luidt dit terloopse afscheid. Een andere vrouw heeft de as van haar man jarenlang in een kast bewaard, zonder ooit uit te leggen waarom.
De laatste jaren is onze nieuwste methode van begraven geïntroduceerd, waarbij deelnemers letterlijk de oude kerkelijke formule “stof tot stof” volgen door het lichaam van een geliefde te composteren en de resten te gebruiken als meststof voor de tuin.
Het tweede knelpunt is dat jongeren zich afvragen wanneer en hoe ze echt volwassen worden. Op hun 18e verjaardag, als ze meerderjarig zijn, zouden we daar een grootse ceremonie van kunnen maken. Een spreker zou hen kunnen verwelkomen in hun nieuwe levensfase als volwassenen, we zouden een certificaat kunnen uitreiken dat die status bevestigt, en we zouden het kunnen vieren met een groot feest achteraf. Maar dit voorstel heeft ook een groot nadeel: Tenzij onze kandidaat zich volwassen voelt, zal dit overgangsritueel en alle lofuitingen in de wereld hem niet volwassen maken.
Het enige wat echt telt
En dus een boodschap aan de lezers, jong als de lente of oud als de heuvels: Je bent pas volwassen als je jezelf zo ziet. Het maakt niet uit waar je woont, wat voor werk je doet, of je getrouwd bent, of je vier of helemaal geen kinderen hebt. Je bent volwassen als je jezelf zo ziet.
Als je als twintiger werkt en je gewicht in de schaal legt, als je voor een auto betaalt en eraan denkt de olie elke zes maanden te laten verversen, als je Minecraft opzij zet om de oprit van je bejaarde buurman te vegen, als je verantwoordelijkheid neemt als je fouten maakt, dan is de kans groot dat je volwassen bent.
De Romeinse keizer en filosoof Marcus Aurelius schreef ooit: “Verspil geen tijd meer aan discussies over wat een goed mens zou moeten zijn. Wees er een.”
Parafraserend op dat gezegde, zouden we kunnen zeggen: “Verspil geen tijd meer aan discussies over wat een volwassene zou moeten zijn. Wees er een.”
Gepubliceerd door The Epoch Times (21 februari 2023): From Adolescence to Adulthood: Responsibilities Trump Rites
